!important; 1. Hiến máu là gì?
Cho đến nay, máu là loại chế phẩm sinh học duy nhất chưa thể tổng hợp nhân tạo được. Nói cách khác, khi bệnh nhân thiếu máu quá nặng, nguồn máu được bồi hoàn vào là hoàn toàn từ người hiến máu. Chính vì thế, hiến máu được xem là một nghĩa cử cao đẹp cho cộng đồng, là việc ý nghĩa thiết thực mà một người có thể làm để giúp ích cho người khác.
Hiến máu chủ yếu là hiến hồng cầu. Máu gồm có huyết tương chiếm 55% thể tích máu và các tế bào máu chiếm 45% còn lại. Các tế bào máu gồm có hồng cầu chiếm số lượng nhiều nhất, kế tiếp là bạch cầu và tiểu cầu.
Đời sống của hồng cầu là khoảng 90 ngày, dài nhất trong các tế bào máu. Đây là khoảng thời gian cần thiết để một hồng cầu sinh ra, thực hiện chức năng và bị tiêu hủy trong gan, lá lách. Nói một cách khác, mọi hồng cầu lưu hành trong máu đều lần lượt được tủy xương sinh ra và được thay thế sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Vậy nên, khi cho đi một phần lượng máu rất nhỏ trong cơ thể, đối với bản thân người cho sẽ không bị ảnh hưởng gì, nhưng với người nhận lại là một “nguồn sống” mới.
Ngoài ra, các thành phần khác của máu cũng được sử dụng sau khi hiến như tiểu cầu, huyết tương... Tuy nhiên, số lượng các trường hợp hiến hồng cầu vẫn chiếm chủ yếu.
!important; 2. Hiến máu được tiến hành như thế nào?
Máu được hiến là lấy trực tiếp từ cơ thể người cho và đưa trực tiếp vào cơ thể người nhận. Tuy nhiên, để máu có thể được sử dụng hiệu quả, cần phải được xử lý qua nhiều giai đoạn phức tạp.
Với những người chuẩn bị đi hiến máu, cần chuẩn bị tốt về mặt thể lực lẫn tinh thần. Đêm trước khi đi hiến máu, cần ngủ đủ giấc và tránh làm việc quá nặng nề. Bữa ăn trước đó tránh quá nhiều dầu mỡ. Hiến máu thường được thực hiện buổi sáng, lúc tâm trạng và sức khỏe tốt nhất.
Khi đến địa điểm hiến máu người bệnh được sắp xếp nằm nghỉ thoải mái trên ghế. Kim lấy máu sẽ được đưa vào tĩnh mạch lớn thuộc chi trên và máu sẽ tự động đi ra theo nguyên lý thế năng, cho vào túi máu đặt trên bàn cân đặt ở vị trí thấp hơn tim. Khi nào lượng máu rút ra đạt thể tích cần thiết thì ngừng lại, rút kim và băng ép tại chỗ. Trong lúc rút máu, nhân viên y tế có thể cho người hiến máu nắm bóp vật mềm trong lòng bàn tay để tốc độ dẫn máu được nhanh hơn.
Máu hiến sẽ nhanh chóng được bảo quản theo đúng quy định và đưa về trung tâm, bệnh viện chuyên khoa huyết học. Tại đây, máu được xét nghiệm các vi sinh vật nhằm loại trừ các bệnh lý mắc phải qua đường truyền máu, như HIV, viêm gan B viêm gan C,... Nếu đạt được tiêu chuẩn này, máu sẽ được chia theo nhóm máu O, A, B hay AB, phân tách thành các thành phần riêng lẻ như huyết tương, hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, được lưu trữ trong điều kiện tương ứng và sẵn sàng đáp ứng khi có nhu cầu.
Trong trường hợp đi hiến tiểu cầu, máu của người hiến sẽ được thu thập qua một hệ thống máy móc. Tại đây, thành phần tiểu cầu sẽ được gạn tách và các thành phần còn lại trong máu được trả vào cơ thể người hiến bằng một con đường khác.
!important; 3. Hiến máu mang lại lợi ích cho sức khỏe như thế nào?
.jpg?w=900 "Nhấn vào ảnh để phóng to")
!important; Chính nhờ chu kỳ sinh lý của máu, hiến máu hoàn toàn không có ảnh hưởng gì tới sức khỏe nếu thể tích máu hiến phù hợp với thể trạng cũng như tần suất hiến hợp lý. Thậm chí, hiến máu còn được xem là một cơ hội giúp sức khỏe được tăng cường tốt hơn. Đây chính là những lý do ít người biết về ý nghĩa đem lại cho người đi hiến máu. Các lợi ích này gồm:
!important; 3.1. Giúp kích thích khả năng tạo máu
!important; Thể tích máu được ước tính là chiếm 1/10 khối lượng cơ thể. Như vậy, một người trưởng thành nặng trung bình 50kg sẽ có lượng máu khoảng 5000 ml. Tuy nhiên, quy định hiến máu mỗi lần là không quá 9 ml/kg (tức khoảng 450 ml) và cũng không quá 500 ml trong một lần hiến. Vậy nên, lượng máu cho đi là không quá nhiều.
Hơn thế nữa, khi một lượng máu trong cơ thể bị mất đi, hệ thống tủy xương sẽ có phản ứng tạo ra nguồn máu mới. Chính điều này giúp máu trong cơ thể có cơ hội được thay đổi, chất lượng hồng cầu được trẻ hóa nên sẽ làm việc hiệu quả hơn.
Thực tế, chỉ có phụ nữ trong lứa tuổi sinh sản mới có quá trình mất máu sinh lý mỗi tháng do chu kỳ kinh nguyệt. Còn lại các đối tượng khác như nam giới, phụ nữ sau mãn kinh, các tế bào hồng cầu được thay mới một cách chậm chạp, khả năng ứng phó với sự mất máu sẽ kém đi nếu thiếu máu đột ngột xảy ra. Chính vì thế, đi hiến máu định kỳ là một dịp để nguồn máu trong huyết quản trở nên tươi mới hơn cũng như hệ tạo máu thường xuyên được trau dồi.
!important; 3.2 Cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ bệnh về gan và ung thư
!important; Hiến máu thường xuyên có thể giúp bạn kiểm soát được hàm lượng sắt. Lượng sắt dư thừa hình thành trong cơ thể có thể gây tổn thương oxy hóa, đây là nguyên nhân chính gây tổn thương mô. Vì vậy, hiến máu không chỉ giúp kiểm soát hàm lượng sắt trong cơ thể mà còn giảm đáng kể nguy cơ bệnh tim nói chung. Ngoài ra, nó cũng cải thiện sức khỏe tim bằng cách làm giảm nguy cơ lão hóa sớm, đột quỵ và đau tim.
Mặc dù chưa có nghiên cứu xác nhận rằng hiến máu làm giảm nguy cơ tổn thương và ung thư gan nhưng có vẻ như nó có tác dụng tích cực lên gan. Cơ chế của tác động này dựa trên chuyển hóa sắt vì dư thừa sắt trong cơ thể gây áp lực cho gan, gây ra rối loạn ở gan, hiến máu giúp ổn định lại hàm lượng sắt trong cơ thể, do vậy giảm nguy cơ tổn thương gan. Ngoài ra, sắt dư thừa tích tụ trong gan gây oxy hóa mô gan, tổn thương cơ quan này, trong một số trường hợp có thể dẫn tới ung thư gan. Chính vì vậy, khi đi hiến máu, bạn sẽ hiến cả chất sắt. Đây gián tiếp là một hành động thải sắt, giảm nhẹ gánh nặng sắt tồn dư lên gan. Vì vậy, thường xuyên hiến máu làm giảm nguy cơ mắc bệnh về gan và ung thư gan.
!important; 3.3 Được kiểm tra sức khỏe
Kiểm tra sức khỏe trước khi đi hiến máu là một điều bắt buộc ở mỗi cá nhân. Bạn phải đủ tiêu chuẩn về tuổi tác và cả các điều kiện về thể lực theo giới mới được phép hiến máu. Theo đó, bạn sẽ được lấy số đo cân nặng, chiều cao, chỉ số mạch và huyết áp. Tiếp theo, bạn sẽ được một bác sĩ thăm khám trực tiếp nhằm đảm bảo bạn không mắc các bệnh lý nội khoa nặng khác như suy tim, suy gan, suy thận, thiếu máu mãn tính, bệnh ác tính...
Cuối cùng, nếu bạn được chấp nhận hiến máu chứng tỏ bạn có sức khỏe về mặt cơ bản là bình thường. Như vậy, mỗi lần đi hiến máu xem như là một cơ hội được khám sức khỏe miễn phí, bên cạnh đó bác sĩ cũng sẽ giúp bạn phát hiện sớm một số bệnh lý tiềm ẩn nếu có như tăng huyết áp, bệnh tim mạch...
!important; 3.4 Được xét nghiệm nhóm máu và các bệnh lý truyền nhiễm thông thường qua đường máu
Mọi đơn vị máu trước khi được sử dụng phải được xét nghiệm xác định nhóm máu và các bệnh lý truyền nhiễm thông thường như HIV, viêm gian B, viêm gan C... Nếu phát hiện thấy bất thường, túi máu đó sẽ bị loại ra. Các kết quả của những xét nghiệm này sẽ được thông báo với người hiến máu.
Nói một cách khác, đi hiến máu cũng là một cách để biết mình thuộc nhóm máu gì, mình có mắc các bệnh truyền nhiễm nào hay không. Không ít một số trường hợp đã được phát hiện ra bệnh, điều trị sớm nhờ từng đi hiến máu.
3.5 Hiến máu giúp tăng quá trình đốt cháy Kcalo và giúp đỡ trong việc giảm cân
Ước tính mỗi lần hiến máu bạn thể tiêu tốn 650 – 700 Kcal trong trong cơ thể và giảm lượng cholesterol trong máu . Cân nặng của bạn có liên quan tới hấp thu Kcalo vì vậy, hiến máu có thể hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, bạn nên chọn cách hiến máu an toàn và khoảng 1 lần/3 tháng (không nên thường xuyên hơn) vì như vậy sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe và hàm lượng haemoglobin và sắt trong máu.
3.6 Mỗi lần hiến máu là một lần gửi máu vào ngân hàng máu.
Mỗi lần hiến máu một lần người hiến máu gửi máu của mình vào ngân hàng máu. Khi không may mắn, người hiến máu cần nhận máu, xuất trình giấy chứng nhận hiến máu tình nguyện sẽ được bồi hoàn máu miễn phí tại các cơ sở y tế công lập trên toàn quốc.
3.7 Tạo ra niềm vui trong cuộc sống
Một giọt máu trao đi không chỉ giúp ích cho người bệnh mà còn là một liều thuốc tinh thần cho chính bản thân người được hiến.
Dù sau khi hiến máu, sự thiếu máu tạm thời có thể khiến bạn cảm giác mệt mỏi nhẹ. Tuy nhiên, cảm giác này chỉ tồn tại trong ngày hôm đó. Chỉ cần bạn nằm nghỉ một chút sau khi hiến xong, làm việc nhẹ nhàng, ăn uống đầy đủ và ngủ đủ giấc, lượng máu sẽ nhanh chóng hồi phục. Hơn nữa niềm vui khi thực hiện một hành động đẹp sẽ khiến bạn cảm thấy phấn chấn, trở nên hạnh phúc hơn, yêu đời hơn.
4. Lưu ý trước và sau khi hiến máu
.jpg?w=900 "Nhấn vào ảnh để phóng to")
!important; Để đảm bảo sức khỏe, các bác sĩ khuyên người tham gia hiến máu nên:
- Cần ăn sáng đầy đủ trước khi hiến máu như: uống cốc nước cam và ăn một bát phở.
- Trước khi đi hiến máu, mọi người không nên dùng các chất kích thích như: cafe, rượu, nước chè đặc… Vì chất caffein trong cafe sẽ làm cơ thể mất nước.
- Sau khi hiến máu, mọi người nên nghỉ ngơi 15 phút và có thể uống 1 cốc sữa nóng.
- Sau khi hiến máu, nếu cảm thấy chóng mặt, mệt, buồn nôn, nên nằm nghỉ 10-15 phút.
- Nên sinh hoạt nhẹ nhàng, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, không uống rượu bia, không thức quá khuya, nghỉ ngơi nhiều hơn bình thường sau 2- 3 ngày đầu khi hiến máu.
!important;