Tết cổ truyền là dịp lễ quan trọng nhất trong văn hóa Việt Nam, Tết Việt vẫn mang trọn những nét đẹp truyền thống dù trải qua biết bao thời gian. Đối với người dân đất Việt, Tết không chỉ là dịp để quây quần sum họp bên gia đình, mà còn là thời điểm để bảo tồn bản sắc dân tộc qua việc duy trì những phong tục cổ truyền.
Hôm nay, trong tiết sinh hoạt dưới cờ tuần 19 chúng em, những học sinh lớp 3A1 rất vui mừng được tham gia tìm hiểu những nét đẹp trong văn hóa đó. Cô giáo Tổng phụ trách đã giới thiệu cho chúng em hiểu biết thêm ý nghĩa rất nhiều phong tục cổ truyền mà từ còn rất nhỏ chúng em đã cũng gia đình thực hiện như:
1 – Lễ cúng ông Công, ông Táo
Tương truyền ở mỗi gia đình luôn luôn trong nhà có ông Công ông Táo. Ông Công được xem là thần đất giữ nhà và biểu tượng của ông là cây nêu ngày Tết. Còn ông Táo được dân gian gọi là “ông vua bếp”. Vua bếp là vị thần cai quản việc nấu ăn trong mỗi gia đình gắn với câu ngạn ngữ “có thực mới vực được đạo”. Theo tục lệ cổ truyền, người Việt tin rằng, hằng năm cứ đến 23 tháng chạp (Tức tháng 12 Âm lịch), Táo Quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc xảy ra trong gia đình gia chủ với Ngọc Hoàng. Cho đến đêm Giao thừa Táo Quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc của mình.
2 – Dọn dẹp nhà cửa
Dọn dẹp nhà cửa trước Tết là một trong những nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người Việt. Việc làm này có ý nghĩa xếp lại năm cũ, xóa bỏ những cái cũ để đón một năm mới nhiều tài lộc vào nhà. Trong ngày này, nhà cửa sẽ được trang hoàng lại, tất cả đồ đạc trong nhà sẽ được đem ra chùi rửa thật sạch sẽ, chén bát mới sẽ được chuẩn bị sẵn cho mâm cỗ ngày Tết, các vật dụng trưng bày cũng được đem ra bày biện trang hoàng để nhà cửa có thêm một diện mạo mới mẻ hơn.
3 – Xin chữ
Ngày xưa, mỗi dịp vào phiên chợ Tết, hầu như ai đi chợ tết cũng không quên qua cổng chợ xin chữ thầy đồ, có thể là câu đối hoặc một chữ duy nhất. Người xưa thường xin chữ về thờ với mong muốn con cháu được học con chữ mà thành người. Chữ được yêu thích nhất thường là chữ Tâm, Phúc, Đức, An, Lộc,… Ngày nay, tuy việc xin chữ không phổ biến tại cổng chợ nhưng cứ mỗi dịp tết đến xuân về, nhiều ngõ nhỏ, góc phố vẫn thấy bóng dáng các ông đồ trong trang phục cổ truyền ngồi nắn nót viết chữ cho những người qua lại. Đây là một nét đẹp truyền thống thể hiện tinh thần trọng chữ, trọng thầy của người Việt. Phong tục thờ chữ ngày nay đang được phục hồi bằng thư pháp thể hiện một dân tộc hiếu học trong lịch sử và hôm nay.
4 – Thăm mộ tổ tiên
Là một nét đẹp truyền thống của những người còn sống với người đã khuất. Trước Tết, từ sau 23 đến 30 tháng chạp (tháng 12 Âm lịch), con cháu trong gia tộc sẽ tranh thủ tề tựu đông đủ, cùng nhau đi thăm và quét dọn mồ mả tổ tiên. Mỗi gia đình đều đem theo hương đèn, hoa quả để cúng, mời vong linh tổ tiên về ăn Tết với con cháu, cùng nhau ôn lại những kỉ niệm của năm cũ, ước mong những điều tốt lành cho năm mới sắp đến.
5 – Gói bánh chưng, bánh tét
Bánh chưng là một phong tục có từ nền văn minh lúa nếp (không đơn giản là lúa nước). Lúa nếp chỉ tìm thấy dấu vết cổ xưa ở đồng bằng sông Hồng và gắn với câu chuyện bánh chưng, bánh dầy từ thời vua Hùng thứ 18 khi kén phò mã. Ngày nay bánh chưng bánh tét vẫn là phong tục thưởng thức ẩm thực Tết vô cùng đẹp của dân tộc ta. Cứ vào dịp tết, tầm 28 – 29 Tết, các gia đình Việt Nam thường tụ tập gói bánh chưng, bánh tét để làm vật phẩm cúng gia tiên, làm quà biếu Tết hoặc để thưởng thức trong gia đình.
6 – Cúng Giao thừa
Cúng Giao thừa là nghi lễ quan trọng của người Việt Nam trước khi Tết Nguyên Đán chính thức bắt đầu. Giao thừa là lúc chứng kiến trời đất gặp nhau. Khi trời đất gặp nhau sẽ toát ra một linh khí mà ai lúc đó được chứng kiến sẽ thấy trào dâng cảm xúc. Người Việt xưa tin rằng, mỗi năm có một vị Hành khiển trông coi việc nhân gian. Hết năm, vị thần cũ giao lại công việc cho thần mới vào thời khắc chuyển giao giữa năm mới và năm cũ. Vì vậy, người dân làm lễ cúng Giao thừa để tiễn ông thần cũ và đón ông thần mới.
7 – Hái lộc đầu năm
Tục hái lộc đầu xuân đã có từ thời xa xưa ở nước ta. Đây là một phong tục Tết truyền thống mang ý nghĩa, giá trị tinh thần với hy vọng một năm mới nhiều may mắn, tốt lành. Theo quan niệm cổ truyền, vào thời khắc Giao thừa hoặc sớm mồng một Tết, xin một cành lộc nhỏ nơi đền, chùa, miếu... sẽ được Thần, Phật ban cho tài lộc, may mắn suốt năm. Cành lộc ấy chỉ cần rất nhỏ của các loại cây có sức sống mạnh mẽ như xanh, si, sung, đa với ý nghĩa tượng trưng là mang lộc chồi, mang sự sinh sôi nảy nở về nhà với mong ước một năm mới luôn may mắn và viên mãn, rước lộc về nhà.
8 – Xông đất
Người Việt quan niệm rằng, người xông đất sẽ quyết định cả một năm vui vẻ, phát đạt hay không may mắn của mình. Người đầu tiên đến nhà sau lễ Giao thừa thì được xem là người xông đất. Vì thế, người xông đất rất quan trọng và thường là người được chọn lựa, được mời. Người được chọn lựa, được mời thường là người khỏe mạnh, tháo vát, làm ăn tốt, người có vận may, có tuổi hợp với chủ nhà. Người xông đất phải ăn mặc chỉnh tề, sau đó phải đi hết một vòng quanh nhà với hi vọng may mắn sẽ luôn tràn ngập khắp nhà gia chủ.
9 – Mừng tuổi
Tặng tiền mừng tuổi vào dịp đầu năm là một phong tục phổ biến ở Việt Nam từ rất lâu vào dịp Tết Nguyên đán (còn gọi là lì xì). Vào những ngày Tết người lớn thường tặng cho trẻ con một khoản tiền nho nhỏ, bỏ trong phong bao màu đỏ in hoa văn rất đẹp thường có ý nghĩa tượng trưng cho may mắn và tài lộc, gọi là tiền mừng tuổi. Tặng lì xì là tặng món tiền thể hiện điều lành và may mắn cho đứa trẻ.
10 – Chúc Tết
Có thể nói, chúc Tết là nét văn hóa vô cùng độc đáo và không thể thiếu trong ngày Tết. Khi đi chúc Tết, ai nấy đều mặc đồ đẹp, thường là chọn màu đỏ mang ý nghĩa may mắn và mang theo quà cáp để mừng cho gia chủ. Văn hóa ngày Tết của người Việt còn có câu: “Mồng một lễ cha, mồng hai lễ mẹ, mồng ba lễ thầy”. Cha tượng trưng cho bên nội, mẹ là bên ngoại, còn thầy đại diện cho những người đã giúp cho ta hiểu biết. Vì thế, mồng 1 tức ngày đầu tiên của năm thường đi chúc Tết bên nội, ngày thứ 2 của năm thường giành để chúc Tết bên ngoại, đến ngày thứ 3 của năm mới giành để chúc Tết thầy cô, bạn bè, những người đã giúp đỡ mình hoặc là những mối thân tình khác.
Trong không khí của ngày đầu tuần, đội văn nghệ lớp 3A1 chúng em đã biểu diễn các tiết mục văn nghệ đặc sắc. Chúng em rất vui mừng khi nhận được những tràng pháo tay khen ngợi và sự cổ vụ sôi nổi nhiệt tình từ các bạn khán giả phía dưới sân khấu. Chúng em, những học sinh đến từ lớp 3A1 sẽ không ngừng phấn đấu trong học tập và rèn luyện để xây dựng tập thể lớp luôn đoàn kết và học tập tiến bộ.
Chúc mừng năm mới năm 2019, chúng con chúc các thầy cô giáo nhà trường luôn mạnh khỏe - an khang - thịnh vượng. Chúc các bạn học sinh đón năm mới luôn an lành, hạnh phúc.